Ons eerste grasdak, op de panoramadouche

Ik heb weer eens een nieuwe hut gebouwd. Ditmaal op Fontebona Alto, zodat mensen die daar staan dichterbij kunnen afwassen. En weer hebben we voor een grasdak gekozen.

Deze methode van dakbedekking bevalt ons erg goed. We hebben nu een aantal grasdaken en ze zijn redelijk probleemloos. Ze geven een aangename binnenatmosfeer. Bovendien hebben we het meeste materiaal bij de hand. Alles wat we moeten kopen is landbouwplastic en kippengaas. Een grasdak is een goedkope manier om een dak te maken en waarschijnlijk ook heel milieuvriendelijk. (Maar pin me daar niet op vast, want die berekeningen zijn nogal complex. Voor hetzelfde geld komt je kippengaas uit een kerncentralegestookte dictatuur en zijn de rapen gaar.)

Eigenlijk is het geen grasdak maar een vegetatiedak. Het maakt niet zoveel uit wat er op groeit als het maar iets is met veel wortels wat de aarde goed vasthoudt. De aarde die wij gebruiken is halfverteerde mest. In dit geval paardenmest. Het mooie van mest of compost is dat het van zichzelf niet veel weegt en goed water opneemt. Daarnaast plakt mest goed en droogt hard op zodat het een mooie stevige laag wordt. Eén bonk voeding voor de planten. Vegetatie en mest beschermen het plastic tegen ultraviolet licht zodat het langer meegaat.

Zowel het geraamte als het dak zelf moeten sterk genoeg zijn om een dak vol vocht en vegetatie te kunnen dragen. Ik gebruik veel kleine plankjes of stokjes met een maximale onderlinge afstand van 20cm. Kortere afstanden zijn beter. Voor de afwasplek gebruikte ik twee pallets die we nog hadden liggen. Voor het kippenhok waren het hazelaartakken. Omdat de takken goed beschermd zijn tegen vocht, houden ze het heel lang uit.

Maak de hoek van het dak liever niet te schuin. Ik zou tussen de 5 en 15 graden aanhouden. Het kan wel iets steiler, maar dan moet je zeker kippengaas gebruiken.

Om het dak timmer je een opstaande rand van dun hout. Dat is alleen bedoeld om het geheel een kuipvorm te geven. Dit hout hoeft niet zo sterk te zijn. Net als bij windveren kan je het eens in de zoveel tijd vervangen.

De latten bedek ik met jutten zakken die ik vastniet. De zakken voorkomen dat eventuele scherpe kanten door het landbouwplastic prikken als daar gewicht op komt.

Dan een laag landbouwplastic, bedoeld om doorlekken te voorkomen. Een klein gaatje is overkomelijk maar ik probeer het toch zo gaaf mogelijk erop te krijgen. Het plastic niet ik alleen rondom bovenaan de opstaande rand vast. Vermijd te strak aantrekken. Volg de bodem losjes.

Er is ook speciaal materiaal voor de bodem van vijvers, dat is sterker. Of vrachtwagencanvas, ook mooi. Onze overbuurman Eduardo gebruikt dat. De originele grasdaken in Scandinavië zijn nog weer anders. Daar hebben ze daken van goed aansluitende berkenhouten planken die waterdicht worden doordat ze door het vocht opzwellen.

Aan de lage kant van het dak laat ik het landbouwplastic iets uitsteken tussen de hoekpunten van de opstaande rand zodat er een klein gootje ontstaat.

Nu gaat het kippegaas erover. Dit voorkomt dat de mest erafglijdt of -waait. Hoe schuiner het dak, hoe belangrijker. Zelfs bij een vrij vlak dak is het raadzaam omdat het plastic zo glad is. Dat de mest bij het opbrengen niet meteen weer beneden ligt.

Tot slot de mest. Of compost, of wat je hebt. En dan is het klaar. Behalve dat er nog niets op groeit. Je kan de natuur zijn gang laten gaan. Of je zaait of plant wat. Bosaardbeitjes, pepermunt, tijm, vetplantjes.

Hier hebben we patissons op gezaaid

Op het kippenhok is het al aardig vol

Als je een veel groter grasdak wilt maken, is het raadzaam dat in stukjes te doen. Bij een lek hoef je dan niet meteen het hele dak te ontmantelen maar alleen de betreffende eenheid. Je kan bijvoorbeeld in stroken werken waarbij de lage kant van de ene strook op de hoge kant van de strook daaronder ligt.

Deze werkwijze heb ik ontwikkeld op basis van ervaringen, ideeën en wensen in onze situatie en met de natuurlijke materialen die me ter beschikking staan. Over het grasdak heb ik veel geleerd uit The Barefoot Architect door Johan van Lengen.